Dzieci

Dzieci są głównymi bohaterami jednego tylko utworu – Powrotu taty. Oprócz tego pojawiają się na dalszym planie w kilku innych ogniwach cyklu, na przykład w Lilijach czy w Świtezi. Symptomatyczne, że z zasady […]

Kara

W świecie Ballad i romansów kar, a właściwie rzekomych kar z reguły nie wymierzają ludzie. Zdarzają się oczywiście takie ludzkie zachowania, które można interpretować w kategoriach wymierzania sprawiedliwości – tak można  rozumieć na […]

Kobieta

Kobieca bohaterka utworów wchodzących w skład Ballad i romansów zazwyczaj ukazywana jest w kontekście erotycznym, z perspektywy miłości nieszczęśliwej i najczęściej już minionej: albo odtrąciła ona kochanka (jak strasząca Maryla w To lubię, […]

Mężczyzna

W przeciwieństwie do kobiet, mężczyźni nie są jedynie bohaterami historii miłosnych. Obok Jasieńka (Romantyczność) , Józia (To lubię) czy bezimiennego bohatera opowieści dudarza, którzy umarli z miłości, obok „chłopca pięknego i młodego” (Świtezianka) […]

Miłość

Miłość w Balladach i romansach jest najczęściej erotyczna i – co szczególnie ciekawe – nieszczęśliwa. Zdarza się oczywiście, że Mickiewicz opowiada o miłości dzieci do ojca (Powrót taty) lub matki do córki (Kurhanek […]

Modlitwa

Ryzykując uproszczenie, można powiedzieć, że świat Ballad i romansów nie jest chrześcijański, ale chrześcijaństwo jest ważną częścią tego świata. Zdarza się oczywiście, jak w Powrocie taty, że ta ogólna reguła nie obowiązuje, bo […]

Opowieść

Wiele zdarzeń w Balladach i romansach zostaje opowiedzianych przez bohaterkę lub bohatera, a nie przez narratora. Oznacza to, że Mickiewicz opowiada o ludziach, którzy opowiadają o zdarzeniach. Tak jest oczywiście w utworach przypominających […]

Postać fantastyczna

Obok ludzi świat Ballad i romansów zasiedlają rozmaite osoby nieludzkie – z reguły albo już nieludzkie (upiory, duchy, zjawy, czyli ludzie po śmierci), albo ponadludzkie (czyli postaci potężniejsze od ludzi, podobne do nich […]

Rośliny

W świecie przedstawionym Ballad i romansów zwierzęta występują rzadko i jedynie w bardzo odległym tle zdarzeń. Co innego rośliny, te – niemal wyłącznie dzikie – odgrywają ważną rolę co najmniej w kilku tekstach, […]

Śmierć

Są wśród bohaterek i bohaterów Ballad i romansów takie osoby, które po śmierci istnieją jedynie w pamięci ludzkiej: bohaterkę Kurhanka Maryli opłakują jej bliscy, zaś zmarłego na obczyźnie Litwina przypomina swoim śpiewem Dudarz. […]

Władca

Władcy nie należą  do   ważnych bohaterów Ballad i romansów. Zazwyczaj pojawiają się w tle, jak bezimienny król w Rękawiczce lub wspomniany w Lilijach Bolesław (zapewne Chrobry, skoro mąż bohaterki brał udział w jego […]

Woda

Przedstawienia wody są w omawianym cyklu naznaczone charakterystyczną podwójnością. Po pierwsze, jeziora Świteź i Kołdyczewo oraz rzeka Niemen współtworzą swojskie krajobrazy rodzinnej okolicy poety (jeden z późniejszych wierszy Mickiewicz rozpocznie słowami: „Niemnie, domowa […]

Wydarzenie fantastyczne

W Balladach i romansach co i rusz dzieje się coś niesamowitego. Wydarzenia tego typu z reguły polegają albo na przemianie (czasem odwracalnej, czasem nie), albo na zniknięciu. Szczególnie interesujące jest to, że zarówno […]

Wyzwanie

Przed wyzwaniami stają przede wszystkim męscy bohaterowie Ballad i romansów. Muszą oni lub chcą uczynić coś trudnego: podnieść rękawiczkę rzuconą pomiędzy dzikie zwierzęta (Rękawiczka), dochować przysięgi pomimo pokusy (Świtezianka), znaleźć prawdziwego przyjaciela (Tukaj) […]

Zbrodnia

W świecie cyklu prawdziwa zbrodnia przydarzyła się raz, bardzo dawno temu. Opowiada o niej ballada Lilije, której akcja dzieje się w głębokim średniowieczu. Niewiele też brakowało, żeby – w innych utworach – doszło […]

Zniknięcie

Ludzie znikają w Balladach i romansach w sposób naturalny (odchodzą z chłodną pogardą jak Emrod w Rękawiczce, zwiewają w podskokach jak Mefistofeles w Pani Twardowskiej, wyjeżdżają nieszczęśliwi jak pasterz w Dudarzu), ale znikają […]